Bugünleri çok iyi anlatan enfes bir hikâye:
ABD demiryollarında iki ray arasındaki standart genişlik 1,44 metredir. Bu garip rakkamı kim seçmiş, niye seçmiş?
Çünkü İngiltere’de demiryolları böyle inşa edilmişti ve ABD demiryolları İngiliz gurbetçiler tarafından inşa edildi.
Peki İngilizler niye öyle inşa etmişler? Çünkü ilk demiryolu hatları, demiryolu öncesi tramvayları inşa eden aynı kişiler tarafından inşa edildi ve kullandıkları ölçü buydu.
Peki onlar niye bu ölçüyü kullandı? Çünkü tramvayları inşa edenler, o tekerlek aralığını kullanan at arabalarının yapımında kullandıkları aynı teçhizatı ve aletleri kullandılar.
Peki at arabalarında neden bu kadar garip bir tekerlek aralığı vardı? Başka bir boşluk kullanmayı deneselerdi, İngiltere’nin o eski, kasabalararası yollarında tekerlekleri kırılırdı, çünkü yerdeki tekerlek izlerinin aralığı buydu.
Öyleyse bu eski, bozuk yolları kim inşa etti? Avrupa’daki (ve İngiltere’deki) ilk uzun mesafeli yollar Roma İmparatorluğunun askeri birlikleri için inşa edildi. O zamandan beri de kullanımdalar.
Ya yoldaki tekerlek izleri? O ilk izleri Roma savaş arabaları oluşturdu.
Peki Roma İmparatorluğunun savaş arabalarının tekerleklerinin arasındaki mesafe niye o kadardı? O savaş arabaları, arabayı çeken iki atın kıçına yer bırakacak kadar geniş yapılmıştı.
Yâni, bugün ABD demiryollarında kullanılan iki ray arasındaki standart genişlik iki atın kıçına göre tasarlanmıştır.
Bitmedi…
Bugün fırlatma rampasında oturan bir Uzay Mekiği’ne baktığımızda, ana yakıt deposunun yanlarına tutturulmuş iki büyük güçlendirici roket görürüz. Bunlar Katı Roket İticileridir (KRİ). Bu KRİ’ler, artık Amerikan uzay ve savunma teknolojisi devi Northrop Grumman’ın sahibi olduğu eski Thiokol şirketinin Utah’taki tesislerinde inşa ediliyor. KRİ’leri tasarlayan mühendisler onları biraz daha geniş yapmayı istemişlerdi ama KRİ’lerin fabrikadan fırlatma alanına trenle gönderilmesi gerekiyordu. Fabrikadan gelen demiryolu hattı dağlardaki bir tünelden geçmek zorundaydı. KRİ’ler o tünele sığmak zorundaydı. Tünel, iki ray arasındaki mesafeden biraz daha geniştir ve iki ray arasındaki mesafe iki atın kıçı kadar geniştir. Yâni, muhtemelen dünyanın en gelişmiş ulaşım sistemi olan uzay mekiğinin ana tasarım özelliği, iki bin yıl önce iki atın kıçının genişliğiyle belirlenmiştir.
You must be logged in to post a comment.