Haziran 2021
394 sayfa
Takas ekonomisinden paranın icadına paradan kaydi paraya, kaydi paradan plastik Para-kart’a ve gelir-harcama-tasarruf üçgeninin çerçevesi olan bütçe kavramının temelinde ise bilgi veri, risk-algı ve karar verme üçgeni yatmaktadır. Finansal okuryazarlık konusunu bu denli basitten başlayarak kademe kademe en güncel ve teknik kavramlara ustaca taşıyan ve bunu günlük yaşamımızdaki somut hata örnekleriyle okuyucuya aktaran bir kitap. Kanımca türünde bir ilk. Attila Köksal’ı hatalarımızdan gerçekten ders çikarmamızı öneren ve öğreten bu çabası için kutlanım. Doğru kararların gerisinde tecrübe, tecrübenin gerisinde yapılan hatalar vardır özdeyişini kanıtlarcasına, çok zamanlı, kapsamlı ve aynı derecede yararlı bir referans kitabı olmuş. Finans sektörümüz için bir boşluğu dolduracağına inanıyorum.
Yavuz Canevi / Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Eski Başkanı
Finansal okuryazarlığımız yok denecek kadar az. Saplantılarımız var. Kulaktan dolma bilgilere körü körüne bağlılığımız var. Attila Köksal bu harika kitabında bu konuların hepsini tane tane anlatıyor. Sizi parasal konularda
yapacağınız hatalardan koruyor. Zevk ile okuyacağınız, okuduğunuzda yıllar sürecek yatırım serüveninizde yapacağınız hataları azaltacağınız bir kitap.
Prof. Dr. Özgür Demirtaş
Sabancı Üniversitesi Finans Kürsü Başkanı
Akbank YK üyesi
Türk sermaye piyasalarının duayenlerinden olan Attila Köksal, bu kitabında okuyucularına finans alanındaki son bilimsel araştırmaları yansıtmakla kalmıyor otuz yıla yakın tecrübesini de süzerek veriyor. Bu tecrübenin içinde Attila Bey’in hem kendi iş hayatından, hem CFA Enstitüsü’ndeki yönetim kurulu üyeliği görevinden hem de FODER (Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği) bünyesinde binlerce insana verdiği eğitimlerden hatıralar ve çıkarımlar bulacaksınız. Bu kitap, her yaştan ve meslekten insanın istifade edebileceği ve basit bir dile sahip finansal bir rehberdir.
Doç. Dr. Orhan Erdem
Puri School of Business – Rockford Universitesi, ABD
Attila Koksal, sermaye piyasalarının Türkiye’de kurumsallaşması ve uluslararası standartlara ulaşmasına öncülük etmiş bir isim… Yatırım komitesi, karar alma süreçleri, yatırım politikasının belirlenmesi onun Türkiye ile tanıştırdığı kavramlardan bazıları… Bugün sermaye piyasalarımızın sağlam temeller üzerine oturmasi, o ve onun yetiştirdiği yöneticilerin eseri… Atilla Köksal, kariyeri boyunca elde ettiği birikimini bizlerle paylaşmaya devam ediyor. Yatırım eğilimleri, yatırımcı davranıştarı ve özellikle parasal konularda yapılan hatalar akıcı bir dille aktarılıyor. Geçmişteki hatalardan çıkarılan dersler, yatırım alışkanlıklarının hızla değiştiği ülkemizde, yatırımcılarımıza
verecekleri kararlarda ışık tutacaktır.
Dr. Alp Keler, CFA
Ak Portfoy Genel Müdürü
Otuz yıldır Türkiye Sermaye Piyasasına emek veren Attila Köksal, “Parasal Konularda Yaptığımız Hatalar” kitabında vatandaşlarımızın tasarruf, birikim ve yatırım eğilimlerini yakından gözlemliyor. Parasal konularda yaptığımız hataları hem finansal okuryazarlık hem de davranışsal ekonomi gözüyle incelediği bu kitabında okuyuculara birikim ve yatırım konularındaki evrensel doğruları sadelikle aktarıyor. Doğamız gereği, ekonomik kararlar alırken duygu, endişe, korku, sabırsızlık, çevre baskisi gibi etkenlerin etkisi altında kaldığımızı ve her zaman rasyonel davranmadığımızı, tecrübesi ve güçlü kalemiyle ele alıyor. Siz de bütçe yapmak, tasarruf etmek, birikim yapmak, doğru yatırımlar yapmak ve en önemlisi finansal konularda daha bilgi sahibi olmak istiyorsanız, bu kitap kuşkusuz sizin için çok önemli başucu bir rehber olacaktır.
Murat Sağman
Ekonomist / Portföy Yöneticisi
Bilgi Üniversitesi Öğretim Görevlisi
İÇİNDEKİLER
Levent Nart Sunuş
Acar Baltaş Sunuş
Önsz
Giriş
1. Bölüm: Beynimiz Bizi Nasıl Yanıltıyor
Davranışsal Ekonomi Kavramları
1.1. Bilişsel Kısayollar / Ön Yargılar / Yanılgılar
1.2. Duygusal Kısayollar / Ön Yargılar
1.3. Sosyal Etkileşim
1.4. Davranışsal Müdaheleler, Dürtmeler
2. Bölüm: Finansal Refaha Ulaşmak İçin Yaptıklarımız Yeterli mi?
Türk Halkının Tasarruf ve Yatırım Eğilimleri
3. Bölüm: Parasal Konularda Yaptığımız Hatalar
Hata 1 – Elimizdeki Varlığın Değerini Bilmemek, Paraya Gereğinden Fazla Değer Vermek
Hata 2 – Enflasyonun ve Bileşik Faizin Uzun Vadeli Etkilerini Anlamamak
Hata 3 – Düzenli Olarak Bütçe Yapmamak
Hata 4 – Finansal Plan Yapmamak, Birikim Yapmayı Ertelemek
Hata 5 – Doğru Varlık Dağılımı Yapmamak
Hata 6 – Yatırımlar Konusunda Yaptığımız Genel Hatalar
Hata 7 – Özelliklerini Tam Anlamadığımız Yatırım Ürünlerine Yatırım Yapmak
Hata 8 – Yanlış Kişilerden Finansal Danışmanlık Almak
Hata 9 – Aile ve Yakın Çevremizle Olan Finansal İlişkilerimizde Yaptığımız Hatalar
Hata 10 – Kredi Kartlarını Doğru Kullanmamak
Hata 11 -Varalıklarımızı Sigortalamamak
Hata 12 – Dolandırıcıların Tuzaklarına Düşmek
Son Söz
Ekler
Ek 1: Piyasaardaki Riskler
Ek 2: Bireysel Emeklilik Sistemi
Ek 3: Kaynakça / Kitap Tavsiyeleri
KİTAPTAN BİR ALINTI
Önüne yeni bir yatırım fırsatı gelen yatırımcı yeni yatırımın potansiyel getirisi daha yüksek ols bile hali hazırdaki yatırımının zarar ettirme ihtimalinin daha az olduğunu düşünerek onu değiştirmez ise statüko ve kayıptan kaçınma yanılgılarının etkileri altındadır. Tasarruf yapmaya başlamak bir fedakârlık gerektirir. Tasarruf etmek ve birikim yapmak için bugün yapılacak harcamaları kısmak gerekir. Bunların karşılığı ise ileriki bir tarhte alınacaktır. İnsanlar ileride elde edecekleri faydaları veya görecekleri zararları bugünden yeterince değerlendiremez, ölçemezler. Bu nedenle ileride oluşacak faydalar veya zararlar olduğundan daha küçük görünürler. Buna hiperbolik iskontolama denir. Emeklilikte yetersiz birikimi nedeniyle çekeceği sıkıntıyı tam olarak hissedemeyen bir kişi bugünden emeklilik dönemi için sıkıntı çekmeyi istemez ve birikim yapma kararını erteler.