Haziran 2015
128 sayfa
Tarihin Arka Plânı
Büyük bir emeğin ürünü olan eserin adı Parahistoria oldu. Bu ad “para-” ve “historia” kelimelerinin birleşmesiyşe oluşturuldu. “Para-” ön eki, “yanında, yakınında, ona karşı, onun tersine” anlamlarına gelen ϖαρά”dan gelir.Yunancada kendsini izleyen kelieye birkaç farklı anlam yükleyebildiği halde, İngilizce ve Fransızca gibi çağdaş dillerde iki şekilde kelime türetir. Parapskikoloji”de olduğu gibi, “normal ve doğalın dışında” ve paramedikal, paramiliter kelimelerinde olduğu gibi “benzer ya da yardımcı” anlamlarını verir.
Öte yandan, Osmanlı”da XVI. yüzyıldan önce çıkarılan akçeden büyük gümüş sikkeleri belirtmek için kullanılan ve bugün “mal ve hizmetlerin fiyatını belirleyen değişim aracı ve değer ölçüsü” kavramını ifade eden “para” kelimesi de var. “Parça, ödül, bahşiş, hisse, paea” anlamlarına gelen Farsça kökenli “pâre”den türetilmiştir.
Bu arada, Beyoğlu’nun eski adı Pera’nın da aynı edattan geldiğini hatırlatalım. Historia ise “tarih, hikâye, mesele” gibi üç farklı anlam taşıyan Yunanca ίστορα’dan gelir. Bu durumda, PARAHİSTORİA kelimesine, tarihin arka plânı ve yardımcı tarih anlamlarının yanı sıra, doğrudan paranın tarihi gibi birçok anlam yakıştırabiliriz.
Sevgili dostum Osman Şenkul’un “Parahistoria” kitabının başlığını istediğiniz gibi yorumlayabilirsiniz. Her yakıştırmamızın gerçek payı olacağı kesin. Ama kitabı okurken; içinde Herodotos”un mübalağalarını, Evliya Çelebi’nin dedikodularını ve Ksenophon’un roman kurgusunu andıran pasajlar bulacak, ekonomi tarihinin arka sokaklarında keyifli bir gezintiye çıkacaksınız.
Önsöz”den
Ari Çokonaç
İÇİNDEKİLER
Önsöz
Parahistoria
Korsan Yatakları
Phaselis”e Sığınma
“Tuzlu” Fiyat
Korsanlardan Kurtuluş
Ephesos Han
Nikomedialı Ardies
Ekonomide İlk Doruk
Paranın Doğumu
Resmi Diktatör
Mezopotamya’da Orman Talanı
En Eski Meslek Anıtı
İki Depozitolu Ambalajlar
Devlet Parayla Yaşıt
Para Faiziyle Doğdu
Kral Ekin Biçiyor
Dış Ticaret Devletleşiyor
Mendil Düğümleri
Köle Borsası
Hattiler ve Kadın Hakları
Mumya Piyasası
İlk Grev
Attika Komünleri
Paranın Yasaklanması
İhale Yolsuzluğu
İlk Gümrüklü Alanlar
Silahların Gölgesinde Ticaret
Paranın Kıt Olduğu Yıllar
Ticaretperver Majesteleri
Dul Ekonomisi
In Usum Negotiatorium Cusujuscunque Nations As Linguage
Korykos’tan Korykaios’a – Herodotos’tan Homeros’a
KİTAPTAN BİR ALINTI
Pireaus (Pire) limanında, yeni yaptırdığı teknesine zeytinyağı ve şarap yüklenmesine refakat etmekte olan Orsiphantos’u, erken gelen baharın, topraktan yükselen nemle karışıp iliklerine kadar işleyen sıcak güneşinden çok, onlarca meraklıyı limana toplayan yeni teknesi terletiyordu. Limandaki kuru kalabalığın toplanma nedeni, Ugarit’ten, Byblos’a, Tyros’dan Ptolemais’e hemen tüm Doğu Akdeniz limanlarına doğru yola çıkmaya hazırlanan Orsiphantos’un yeni teknesiydi.
Orsiphantos’un sıra dışı teknesini, Pireaus limanının doğusundaki tersane bölgesinde onlarca marangoz ve tekne ustası hemen tüm kış boyunca çalışarak ticaret mevsimine yetiştirmişti. Birçokları gibi Orsiphantos’un da, sigorta niyetine denizlerin öfkeli tanrısı Poseidon’a adadığı ve dev dalgaları kolayca aşabilsin diye de Aigagros (dağ keçisi) adını verdiği bu şaşkınlık yaratan ticaret teknesi artık ilk seferine hazırdı.