Ocak 2020
125 sayfa
Parahistoria – Faiz’de, binlerce yıl öncesinde başlayıp günümüze dek kesintisiz bir şekilde süren ve gündemin üst sıralarındaki yerini daha uzun süre
koruyacağı anlaşılan “faiz”in karmaşık yolculuğunu okuyacaksınız.
“…Usta ya da çömez, ekonomiye, politik ekonomiye, tarihe, siyasete, inanç sistemlerine, ve bütün bunların karşılıklı etkileşimine ilgi duyanların keyifle okuyacakları disiplinlerarası olduğu kadar kültürlerarası bir çalışmadır elinizde tuttuğunuz.
…Bu kitabın konusu alışverişin, mal ve hizmet piyasalarının evrimi ve fiyat oluşumu değil, daha özgül: özel mülkiyetin ve çeşitli şekillerde uzmanlaşmış iş kolları ve mal/hizmet piyasalarının gelişmesine paralel olarak oluşan ödünç alıp verme piyasalarının, onların arkasındaki düşünsel, etik ve inanç bazlı oluşumların ve günümüze ışık tutan sonuçlarının tarihsel ve güncel kapsamlı bir tarama ve incelemesi. Ekonomi arka planı olmayan bir okuyucu için faiz, para, bankacılık vb konular korkutucu, itici hatta belki sıkıcı gelebilir. Adeta “Unutma! insanlar bilgi değil, avuntu isterler,” diyen Maksim Gorki’ye gönderme yapan bir yöntem izliyor Osman Şenkul. Sık sık parodilere başvuruyor, bizleri resmettiği tarihsel döneme götürüyor insanlarının arasına sokuyor, yaşamlarına, aile ve sınıf ilişkilerine, iklim ve coğrafyalarına, ve kaygılarına tanık oluyoruz: hepsi borç alıp verme ve faizler ekseninde…” (kitabın önsözünden)
PROF. DR. MEHMET EMİN KARAASLAN Austin Texas
İÇİNDEKİLER
Önsöz
Faiz
İnsanlığa artı (+) işaretini faiz kazandırdı
Hammurabi’nin faiz yasağı
Uygarlığın beşiği Sümer’de değer standardı: Tahıl ve gümüş
Babil’de faiz mağdurları ve Hammurabi’nin müdahelesi
Solon’un faiz yasakları
Faizin gücü Olimpos’un zirvesini aştı
İlk şirket kurtarmalar borç ve faiz affıyla Roma’da
Mısır’da “Tahıl Bank” ve ilk banka şubeleri
Hindistan’da tarım borcuna yüzde 100 faiz
Tek tanrılı dinlerde faiz ve faiz yasaklarının evrimi
Musevilik “Yoksula ödünç para verirseniz, üzerine faiz eklemeyeceksiniz”
Hıristiyanlık “İyilik yapın, hiçbir karşılık beklemeden ödünç verin”
İslâm “Faiz yiyenler, şeytan çarpmış kimsenin kalktığı gibi kalkarlar”
Ortaçağ Avrupası – Faiz serbest, tefecilik yasak
Osmanlı’da para vakıflarına özel faiz uygulaması: RİBH
Modern bankalara “İslâmi Alternatif”: İslâm Bankacılığı
İslâmi Finans: İlkeler, araçlar ve kurumlar
Düşünür ve bilim insanlarının faize bakışları
Kaynakça
KİTAPTAN BİR ALINTI
Ekonomi tarihçilerinin, Sümer, Yunan ve Roma’daki örnekleri incelerken, faize “çocuk” ya da “buzağı” gibi adlar verilmiş olmasını görmelerinin arkasında, sürünün çoğalmasının yansıtılması vardı. Buna karşılık, faizin “sürünün büyümesi” bazlı algılanmasının, Sümer sonrası, Yunan uygarlığına ve sonrasında da Roma’ya, neden “etkisini yitirerek” geçtiği sorgulandı. Buradan hareketle araştırmalar yapan ekonomi tarihçisi Böhm-Bawerk (Capital and Interest – Eugen von Böhm-Bawerk), 100 yıl kadar önce, faize ilişkin bu “naif üretkenlik” yakıştırmalarını temelden reddetti.Böhm-Bawerk’e göre, birçok çiftçinin geri ödeme gücünü dikkate alarak yaklaştığımızda, faizin “ekonomik” temelli olduğunu düşünmemiz olanaklı olamıyor. Buna göre, bir çiftçiyi borç almaya zorlayan koşullar, onlar açısından çok “küçük düşürücü” sayılıyordu. Antik dönem uygarlıklarının önemli finans dinamiklerinden biri de birçok borçlunun ödeme gücünü aşan, faizler de dahil, biriken borç bakiyeleriydi. Bu nedenle, Mezopotamya’nın (royal amargi, andurarum and misharum) yöneticileri, MÖ. 2400 ile 1700 arasındaki dönemde, “temiz bir sayfa” açmak için, birçok kez tüm tarımsal borçları (kredileri) sildiler.