Eylül 2004
Manias, Panics and Crashes – A History of Financial Crises
Çevirmen: Neşenur Domaniç
417 sayfa
Charles P. Kindleberger Massachussets Institute of Technology”de (MIT) 33 yıl boyunca iktisat profesörü olarak görev yapmıştır ve 30 kitabı yayınlanmış olan bir mali tarihçidir.
………
Cinnetlerin, paniklerin ve çöküşlerin bu zengin tarihsel anlatımıyla hepsinde ortak bir bağ açığa çıkmaktadır: Piyasa krizleri açgözlülükle ilgilidir.
Paranın metalden, kağıt paraya, kambiyo senetlerine, banka mevduatlarına ve çeklere dönüşmesi gibi, açgözlülük de çok değişik biçimler almıştır. Çakan bir şimşek sorunlu ekonomik ortamı etkileyecektir ve Kindleberger çıkar çatışmaları ortaya çıktığında neler olduğunu araştırmaktadır.
Tüm zamanların en iyi 20 yatırım klasiği. – Financial Times
Tehditkâr! – The New Yorker
Kusursuz! – New York Times
Önümüzdeki beş yıl içinde bir gün Kindleberger”in kitabını okumadığınız ya da yeniden okumadığınız için kendinize kızabilirsiniz. – Paul A. Samuelson, Massachussets Institute of Technology, Profesör
Cinnet, Panik ve Çöküş yanlış para ve kredi yönetiminin yüzyıllar boyunca yol açtığı mali patlamaların bilimsel bir değerlendirmesi. – Financial Times
Uzun süredir mali hastalıkların en iyi anlatılan tarihi olan kitap artık çok daha iyi. Kindleberger”in derslerini içine sindiren okur karşımıza kesinlikle çıkacak olan mali krizleri öngörmeye ve yönünü belirlemeye hazırlıklı olacaktır. Cinnet, Panik ve Çöküş gerçek bir klasik gibi hem tam zamanında çıkmıştır, hem de ölümsüzdür. – Richard Sylla, New York Üniversitesi mali tarih profesörü
Bu kitap Kindleberger”in en iyi nüktelerinin, öngörüsünün ve mali tarih tutkusunun parlaklığını taşıyor. Gerçek bir haz veriyor. – Robert Z. Aliber, Chicago Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Uluslararası İktisat ve Maliye Profesörü
Klasik… Cinnet, Panik ve Çöküş düşünmemizi sağlayan kalıcı bir rehber: mantıklı, nükteli ve pratik. En son mali krizi – ne türden ve nerede olursa olsun – ölçmeye yarayan bir kalıp. – David Warsh, Boston Globe
İÇİNDEKİLER
KİTAPTAN BİR ALINTI
Dünyanın yarısını kaplayan Doğu Asya kriznin çıkış tarihi Tayland”ın dış borçlarını ödeyemeyeceğini ilân ettiği 2 Temmuz 1997”dir. (…) İniş çıkışlı krizlerin sorumluluğu, çoğu gözlemci tarafından, sorunlu ülkeler – özellikle Tayland, Endonezya, Malezya ve Güney Kore -, bu ülkelerde kuralsızlaşturmayı teşvik eden uzmanlar ve özellikle bu ülkelere döviz kredisi vermekte yarışan ve sonra kredileri birden bire kesen bankacılar ve yatırım kurumlarını içeren kreditörler ve ödünç paral alanlar arasında paylaştırılmıştır.
Asya krizi özellikle şaşırtıcı bulunmuştur, çünkü Doğu Asya Kaplanları 1980”lerde ve 1990”larda çok güçlü bir büyüme göstermiştir. (…) Kaplanlar arasında hüküm sürüen sürü psikolojisi çok yüksek miktarlarda döviz kredisi alarak, spekülasyona girişilmesi ve yerel paraların dolara bağlanması biçimini almış, ülke içinde fiyatlar yükseldikçe aşırı değerlenmeye yol açmıştır. (…) Sürü psikolojisi büyük ölçüde bütünsel olmasına rağmen ülkeler arasında farklılıklar vardı. Örneğin, Tayland hükümeti dürüst, zayıf ve kararsız; Endonezya hükümeti ahlâksız, güçlü ve kararlıydı. Politikaları da yanı şekilde farklıydı. Tayland açıktan spekülasyon yapanlara karşı, paranın değerini artırmadan önce, 23.9 milyon dolar kaybederek Baht”ı korurken, Endonezya erken bir tarihte dalgalı kuru benimsedi. Malezya lideri Dr. mahathir, açıktan Rupiah sattığını inkar ederek, dış borçların geri ödenmesi konusunda sınırlı bir moratoryumu zorlayan, Quantum hedge fonu sahibi George Soros”un da içlerinde bulunduğu yabancı spekülatörleri suçladı.